หลักการในการออกแบบห้องน้ำพื้นฐานสำหรับผู้สูงอายุ
สำหรับครอบครัวที่กำลังจะออกแบบและสร้างบ้าน โดยมีสมาชิกในครอบครัวเป็นผู้สูงอายุอยู่ด้วยนั้น ห้องน้ำสำหรับผู้สูงอายุคือหนึ่งในห้องที่ต้องให้ความสำคัญมากที่สุด เพราะอุบัติเหตุภายในบ้านส่วนใหญ่ที่เกิดกับผู้สูงวัยนั้น มักจะเกิดขึ้นในห้องน้ำ เนื่องจากห้องน้ำมักจะลื่น เปียกและมีขนาดที่เล็กเกินไปทำให้ผู้สูงอายุใช้งานไม่สะดวก ในบทความนี้ Too Architects จะขอนำเสนอหลักการในการออกแบบห้องน้ำสำหรับผู้สูงอายุ เพื่อเป็นข้อมูลที่สามารถนำไปใช้กับบ้านที่กำลังจะสร้างของทุกท่านได้
ความกว้างในห้องน้ำสำหรับผู้สูงอายุนั้นไม่มีสูตรตายตัวว่าจะต้องกว้างและยาวเท่าใด แต่เพียงแค่มีพื้นที่กว้างพอให้รถเข็นสามารถหมุนกลับตัวได้สะดวกในระยะเส้นผ่านศูนย์กลางวงกลมอย่างน้อย 1.5 เมตร แต่ถ้ากว้างเกินไปอาจจะทำให้ขนาดห้องน้ำใหญ่เกินความจำเป็นและผู้สูงอายุอาจะใช้งานไม่สะดวก
ประตูห้องน้ำควรจะเป็นบานเลื่อนหรือบานที่เปิดออก เพราะในกรณีที่เกิดอุบัติเหตุหากผู้สูงอายุล้มและนอนขวางบริเวณหน้าประตู ถ้าเป็นประตูแบบเปิดเข้าห้องน้ำผู้ที่อยู่ภายนอกห้องน้ำจะไม่สามารถเปิดเข้าไปช่วยเหลือได้เหมือนการใช้บานเลื่อนหรือบานเปิดออก ระยะความกว้างของบานประตูควรกว้างอย่างน้อย 90 ซม. เพื่อความสะดวกของผู้สูงอายุที่ใช้รถเข็น นอกจากนั้นควรใช้มือจับประตูแบบก้านโยกแทนลูกบิดห้องน้ำทั่วไป เพื่อความสะดวกในการเปิดและปิดที่ไม่ต้องใช้แรงมาก
ระดับพื้นห้องน้ำควรจะเท่ากับพื้นห้องภายนอกเพื่อป้องกันการสะดุดล้มจากเสต็ปที่ไม่เท่ากัน โดยใช้ตะแกรงกันน้ำบริเวณหน้าประตูกั้นระหว่างส่วนเปียกและส่วนแห้ง แทนการเปลี่ยนระดับหรือใช้ขอบกันน้ำ หรือในกรณีที่พื้นห้องน้ำมีความจำเป็นจะต้องต่ำกว่าพื้นห้องภายนอกก็ควรจะต่ำกว่าเพียงเล็กน้อยเท่านั้น และควรทำสโลปที่ความชันน้อยเชื่อมต่อกับระดับพื้นห้องภายนอก เพื่อให้ผู้สูงอายุสามารถใช้รถเข็นเข้าและออกห้องน้ำได้ง่าย
ราวจับช่วยให้ผู้สูงอายุทรงตัวได้ดี ป้องกันการล้มในห้องน้ำ ที่สำคัญคือควรมีราวจับทุกบริเวณที่มีการลุกนั่ง และเดินในห้องน้ำเพื่อความสะดวกในการเคลื่อนที่ของผู้สูงอายุ
การมีที่นั่งอาบน้ำสำหรับผู้สูงอายุในห้องน้ำ ช่วยลดความเสี่ยงในการลื่นในห้องน้ำของผู้สูงอายุ ทั้งนี้ควรมีราวจับในบริเวณใกล้เคียง เพื่อความสะดวกในการลุกนั่งด้วย
เคาน์เตอร์อ่างล้างหน้าควรเป็นแบบลบมุมเพื่อป้องกันอันตรายจากการชนหรือล้มกระแทก อ่างล้างหน้านั้นควรเป็นแบบของโค้งเว้า เพื่อให้สามารถเข้าถึงด้วยการนั่งรถเข็นได้สะดวก และมีพนักแขนราวจับที่ช่วยให้ผู้สูงอายุพยุงตัวอีกด้วย ในส่วนของก๊อกน้ำอ่างล้างหน้าใช้แบบก้านปัด เพื่อความสะดวกในการเปิดปิดและไม่ต้องออกแรงมากจนเกินไป
ฝักบัวและสายฉีดชำระควรเลือกประเภทที่สามารถปรับแรงดันน้ำได้
สัญญาณฉุกเฉินในห้องน้ำเป็นสิ่งสำคัญที่ช่วยป้องกันอุบัติเหตุที่อาจเกิดขึ้นได้ ทั้งควรมีการติดตั้งอุปกรณ์กดให้สัญญาณฉุกเฉินที่บริเวณข้างสุขภัณฑ์และบริเวณที่อาบน้ำ เพื่อให้คนภายนอกสามารถรับรู้ถึงความผิดปกติและเข้ามาช่วยได้ทัน
วัสดุที่ใช้ปูพื้นภายในห้องน้ำนั้นควรมีค่าความฝืดที่เหมาะกับพื้นที่ส่วนเปียกและส่วนแห้ง หรืออาจใช้สีหรือลายกระเบื้องที่แตกต่างกันระหว่างส่วนเปียกและส่วนแห้ง เพื่อให้ง่ายต่อการมองเห็นได้และป้องกันการลื่นล้มหรือสะดุดล้มของผู้สูงอายุ
แสงสว่างที่เพียงพอภายในห้องน้ำเป็นสิ่งที่สำคัญมาก เพราะลักษณะการใช้งานภายในห้องน้ำจำเป็นต้องหยิบจับของใช้ต่างๆ ควรเลือกใช้แสงสีขาวเพราะจะสามารถมองเห็นได้ชัดเจนมากกว่าแสงชนิดอื่น
หากการออกแบบอิงตามหลักที่ครบถ้วนตามนี้แล้ว ก็สบายใจหายห่วงได้ระดับหนึ่งว่าผู้สูงอายุที่อาศัยในบ้านจะได้รับความปลอดภัยในการใช้ห้องน้ำ หรือถ้ามีอุบัติเหตุไม่คาดคิดเกิดขึ้นเราก็สามารถมาช่วยได้อย่างทันเวลา
%401x.svg){kind=icon}